جهان پهلوان کیست؟ و ارتباط آن با سرنوشت امروزین ما چیست؟
عنوان جهان پهلوانی بزرگترین لقب و افتخاری است که در شاهنامه و روایت های ملّی و حماسی ایران به تعدادی از پهلوانان اطلاق شده است.
در شاهنامه لقب ها و عناوین بسیاری برای پهلوانان به کار رفته که برخی از آن ها عبارتند از:تهمتن،رویین تن،زرین کفش،یک زخم،شیر،شیراوژن،یل،یل تیغ زن،جهانجوی،تاجبخش،سپه کش،جهانگیر،سپهدار و.......
برخی از این اوصاف و القاب مختص به یک تن و برخی ویژه دو چند و برخی دیگر القابی عمومی و همگانی هستند.اگرچه داشتن هریک از این القاب به تنهایی برای برای پهلوانان،بسیار ارزشمند است و افتخار یزرگی محسوب می شود،اما هیچ کدام آن ها به پای لقب جهان پهلوانی نمی رسد.عنوانی بالاتر از این در شاهنامه نیست و هر پهلوانی قادر به کسب چنان عنوانی نیست.جهان پهلوان چنان که از نامش برمی آید،عنوانی است ماورای مرزهای ملی یک کشور.این پهلوان تنها پهلوان کشور خود نیست بلکه متعلق به جهان است و کسی در تمام دنیا به گرد او نمی رسد مگر آن که خود جهان پهلوان باشد. اما آن كار بزرگي كه بايد پهلواني انجام بدهد تا لقب جهان پهلواني به او بدهند«كشتن اژدها» است.
مگر اژدها چيست و چه كار مي كند كه از ميان برداشتن آن بزرگترين لقب پهلواني و جنگي را براي كشنده آن به ارمغان مي آورد؟
اژدها در روايات اسطوره اي ایران ،سترگ ترين و خطرناك ترين پتياره روي زمين است و كشتن آن سخت ترين امري است كه پهلواني در طول عمرش با آن سروكار دارد و اژدها بزرگترين معضل اجتماعي مردمان به شمار مي آمده است.
اما در مورد ايران،كشتن اين موجود موحش از اهميت حياتي برخوردار بوده است و پهلوانان صرفا براي اثبات توانايي خود و يا كسب عنوان جهان پهلواني بدان دست نمي يازيدند.اهميت اژدها براي ايرانيان آن است كه اژدها عمدتا در آب زندگي مي كند ايران به عنوان يك كشور كم آب،از ناحيه اژدها دشواري زيادي متحمل مي شده است.زيرا اژدرها با سكونت در آبهاي رودخانه ها عملا امكان استفاده از آن ها را براي مردم ايران غير ممكن مي ساختند.در بيان اهميت آب براي ايران همين بس كه داريوش در بند 3 كتيبه تخت جمشيد از اهورامزدا سه چيز به عنوان حاجت مي طلبد:
«اهورامزدا اين كشور را از دشمن بد،از قحط و از دروغ بپايد.دشمني بدخواه،سالي بد و دروغ به اين كشور نيايد.»(مجموعه مقالات دكتر محمد معين،ج1،ص 180)
مي دانيم كه اقليم ايران بطور كلي برّي است و ايرانيان همواره بزرگترين بدبختی را ابري مي دانند كه بغرّد و نبارد و چنين ابري بلا محسوب مي شود.«ايرانيان احترام آب را بيش از هرچيز واجب مي شمردند،چنان كه حتي صورت خود را در آب نمي شستند و جز براي آشاميدن،دادن به نباتات به اين عنصر مقدس دست نمي زدند.»(ايران در زمان ساسانيان،ص212 )
با اين وصف اهميت آب و كشتن اژدها براي ايرانيان آشكار مي شود و پهلوان كشنده اژدها،با از ميان برداشتن چنين سدي خدمت بزرگي به هموطنان خود مي كرده است و از همين جاست كه تنها جهان پهلوانان حق داشته اند كه نقش اژدها بر پرچم هاي خود داشته باشند.
سرسلسله اژدها كشان در روايات ملي ايران،گرشاسب،جد اعلاي رستم است كه در شاهنامه يادي از پهلواني هاي او نشده است.«اما از بزرگي و فخر اوي يكي ان بود كه به روزگار ضحاك كه هنوز چهارده ساله بيش نبود يكي اژدها را كه چند كوهي بود،تنها بكشت»(تاريخ سيستان،ص 5 )
در گرشاسب نامه اسدي توسي،ضحاك به گرشاسب مي گويد:
«بدو گفت زينسان هنر كار تست تو داني هم از اژدها كينه جست
گر اين كار گردد به دست تو راست در ايران جهان پهلواني تو راست»(گرشاسب نامه،ص56 )
و وقتي گرشاسب با موفقيت اين كار را كرد:
«جهان پهلواني مر او را سپرد وز آن جاي لشكر سوي هند برد»(همان،ص60 )
سام و رستم و اسفنديار ديگر جهان پهلوانان شاهنامه هستند كه با كشتن اژدها ملقب به اين عنوان شده اند.
اما آن چه ااین موضوع را با سخن امروزه ما مرتبط می سازد این است که چند سالی است که اژدهای جهل به حفظ محیط زیست،اژدهای عدم مدیریت صحیح بر منابع آبی کشور دریاچه ارومیه و رودخانه های زاینده رود و کارون را به کام خود کشیده و ایرانیان را در معرض امتحانی سخت قرار داده است.اسطوره ها برای خواندن تعدادی ماجراهای تخیلی نیستند بلکه برای عبرت گرفتن اند.مدیران کشور باید با یک اقدام جهان پهلوانانه اژدرهای خوابیده بر روی دریاچه ها و رودخانه های ایران را بکشند و اجازه ندهند که بیش از این در معرض موت قرار گیرند هر چند که چیزی از آن ها باقی نمانده است.این اتفاق شرمندگی بزرگی برای نسل ما در مقابل نسل های آینده به بار خواهد آورد.